สลักเกลียวและการจับยึด

ในบทนี้จะเป็นหัวข้อที่เกี่ยวกับชิ้นส่วนที่ใช้สำหรับการจับยึดชิ้นงาน ซึ่งการจับยึดชิ้นงานนั้นมีหลายแบบด้วยกัน แต่เราจะเน้นเฉพาะการจับยึดชิ้นงานที่ใช้สลักเกลียว (bolt) และแป้นเกลียว (nut) เท่านั้น อย่างไรก็ดีผู้เรียนก็จะได้ทราบรูปแบบการจับยึดอื่น ๆ ที่ใช้เกลียวด้วย เช่น stud และ screw เป็นต้น พร้อมทั้งจะได้เรียนรู้คำศัพท์ที่เกี่ยวข้องกับเกลียวและโครงสร้างของเกลียว ส่วนหัวข้ออื่นที่จะกล่าวถึงก็คือหลักการในการวาดชิ้นส่วนสำหรับการจับยึดเหล่านี้ การบอกขนาด รวมถึงการใช้งานสลักเกลียวและแป้นเกลียวอย่างถูกต้องเหมาะสม

11.1 การจับยึดชิ้นงานรูปแบบต่าง ๆ

เราสามารถแบ่งลักษณะการจับยึดได้ 2 แบบใหญ่ ๆ คือ การจับยึดแบบถาวร และการจับ

ยึดแบบชั่วคราว สำหรับตัวอย่างการจับยึดแบบถาวรนั้นได้แก่ การเชื่อม การจับยึดด้วยกาว หรือการใช้

rivet ดังแสดงในรูปที่ 11.1



ส่วนการจับยึดแบบชั่วคราวก็ยังสามารถแบ่งย่อยออกไปได้อีก 2 แบบ คือ การจับยึดที่ใช้เกลียว ซึ่ง

ประกอบไปด้วย bolt, nut, stud และ screw ดังตัวอย่างที่แสดงในรูปที่ 11.2ก ส่วนอีกรูปแบบหนึ่งคือ

การจับยึดที่ไม่ใช้เกลียว ซึ่งได้แก่ key, pin ดังแสดงไว้ในรูปที่ 11.2ข

ตามที่ได้กล่าวไว้ข้างต้นแล้วว่าเราจะเน้นเนื้อหาเฉพาะการจับยึดที่ใช้เกลียวเท่านั้น โดยตัวอย่างการใช้

งานของชิ้นส่วนที่มีเกลียวนี้ ได้แก่

1. ใช้เพื่อการจับยึด ดังแสดงในรูปที่ 11.3 และ

2. เพื่อให้ชิ้นส่วนมีการเคลื่อนที่สัมพัทธ์กันได้ ดังแสดงในรูปที่ 11.4